Сәбиін қолына алып, құшағына басып отырған аналардың бақыты сондай керемет сәт. Дегенмен, сол бақытты сезінгісі келетін қаншама әйелдер бар. Өкінішке орай, балалы болу барлығының маңдайына жазылмаған. Ана болуға дайындалып жүрген кейбір әйелдер аурухана төсектерінен, сәтсіз жүктіліктен және ұзақ реабилитациядан өтеді.
Біздің бүгінгі мақаламыз жүктіліктің ерте кезеңдерінде болатын патологиялық процеске арналады. Pandaland сізді жатырдан тыс жүктілік тақырыбымен таныстыруды жалғастыруда. Біз осы ауру туралы егжей-тегжейлі сөйлесеміз.
Жатырдан тыс жүктілік дегеніміз не?
Жатырдан тыс жүктілік дегеніміз —ұрықтанған жұмыртқа жатырдан тыс дамиды.
Қалыпты жүктілік қалай пайда болатынын қарастырайық:
Аналық без жатыр түтігіне жұмыртқа шығарады. Ұрықтану жұмыртқа сперматозоидтармен кездескенде пайда болады. Содан кейін ұрықтандырылған жұмыртқа жатырға жылжып, сол жерде тірек болады. Жатырдың өзінде ұрықтың дамуы жүреді. Бұл процесс қалыпты жүктілік.
Жатырдан тыс жүктілік кезінде не болады:
Аталық ұрық жасушасы мен аналық ұрық жасушасының қосылып, олардан ұрықтанған жұмыртқаның әдеттегісінше жатырдың шырышты қабатына келіп түспей, аналық безде не жатыр түтігінде қалып, сол жерде дамуы. Яғни жатырдан тыс жерде дамуы. Жалпы, аналық бездің жатырдан тыс дамудың барлық жағдайлары қауіпті және әйелдің өміріне қауіп төндіреді. Жатырдан тыс (эктопиялық) жүктілік жедел емдеуді қажет етеді.
Жатырдан тыс жүктіліктің белгілері
«Жатырдан тыс жүктілікті қалай анықтауға болады?» деген сұрақ көбінде туындайды. Алғашқы кезеңде жатырдан тыс жүктілікті қарапайым жүктіліктен ажырату қиын. Жатырдан тыс жүктіліктің үш классикалық белгілері бар:
- іштің төменгі жағының шаншуы
- етеккірдің кешігуі
- қынаптан қан кетуі
Жүктіліктің күрделі жағдайына тап болған әйелдердің 50% -ында эктопиялық жүктіліктің барлық белгілері бола бермейді. Жатырдан тыс жүктіліктің белгілері соңғы етеккір басталғаннан кейін 6-8 аптадан кейін пайда болады:
- жүрек айну
- кеудедегі ыңғайсыздық
- әлсіздік, бас айналу
Жоғарыда көрсетілген белгілер ішкі қан кетудің белгілері болуы мүмкін және оларды тез арада емдеу керек. Өкінішке орай, жатырдан қан кеткенде кейбір әйелдер бұны жатырдан тыс жүктілік екенін мойындамайды. Клиникалық көріністе төмендегі белгілер бойынша айқындалады:
- төмен қан қысымы
- жылдам жүрек соғысы
- терінің бозаруы
Назар аударыңыз!
Жоғарыда көрсетілген белгілер болса, жедел жәрдем шақыру керек!
Жатырдан тыс жүктілік кезіндегі жалған тесттер
Әйелдердің көпшілігінде «Тест жатырдан тыс жүктілікті көрсете ме?» деген сұрақ туындайды.
Жатырдан тыс жүктілік тест кезінде оң нәтиже көрсетуі мүмкін. Тест тапсырған әйел өзін жүкті деп ойлайтын болады. Алайда аналық немесе эктопиялық жүктіліктің қандай түрін тест көмегімен анықтау мүмкін емес.
Жатырдан тыс жүктіліктің себептері
Нақты себептерін атау қиын, бірақ дәрігерле эктопиялық жүктіліктің себептері болуы мүмкін қауіп факторларын анықтайды. Сонымен, жатырдан тыс жүктіліктің негізгі себептері:
- жатыр түтіктерінің бітелуі
- жыныстық инфекциялар (гонорея және хламидиоз)
- эктопиялық жүктілік жағдайлары
- бедеулікті емдеу немесе ЭКО
- жатырішілік контрацептивтерді қолдану
- жатырдағы туа біткен патологиялық өзгерістер
- эндометриоз
- жамбас хирургиясы
- жүкті болуға ықпал ететін дәрілерді қолдану
Жеке тәжірибе - жатырдан тыс жүктілік туралы әңгімелер
Осындай жағдайдан зардап шеккен әйелдердің тарихымен таныстыру.
Рита, 28 жаста
Маргаританың айтуы бойынша, жанұясында екінші бала көтеруге дайындалған, бірақ бірдеңе дұрыс болмады. Рита тесттегі екі жолақты көріп, дәрігерге барды. Гинеколог қарап, жүктіліктің 5-6 апта екенін айтты. Осыдан кейін дәрігер Ританы ультрадыбыстық сканерлеуге алды. Дәрігердің түрінен үрейлендіретін жағдай туындағанын Рита бірден түсінді. Ультрадыбыстық кабинетте тыныштық болды, маман ұрық жұмыртқасын көрген жоқ, жатырда да, түтіктерде де жоқ. Оған басқа бөлмедегі ультрадыбыстық маманға бару ұсынылды. Екінші ультрадыбыстық дәрігер тексеріп, «алаңдамаңыз және гинекологқа нәтижелерімен оралыңыз» деді. Дәрігер Ритаға үміт артпады және дереу ауруханаға жолдама жазды. Рита көптеген көз жасы төгілгенін, көптеген ойлар мен «неге бұлай болды?» деген сұрақтар мазалағанын еске түсіреді. Енді бәрі аяқталды, бірақ Рита әлі де екінші рет ана болатынына үмітін үзбейді.
Аида, 25 жаста
Аиданың айтуынша, 20 жасында үйленген ол күйеуімен бірден жүктілікті жоспарлай бастады. Бес жыл ішінде жүктілік болған жоқ. Аиданың жұбайымен көптеген сынақтардан өтті. Күйеуінің денсаулығы және спермограммасы жақсы болды. Алайда Аиданың ультрадыбыстық зерттеуінде сол жақ түтіктің ұлғаюы байқалды. Дәрігер созылмалы сальпингоофорит диагнозын қойып, лапароскопияны тағайындады. Клиникадағы баға қымбат болғандықтан және ақша үнемдеу керектігінен Аида операцияны 2 айға кейінге қалдырды. Профессорлар мен жаңа қондырғылар болғандықтан Аида клиниканы ауыстырғысы келмеді. 2020 жылдың қазан айында Аиданың сағат тілімен жүретін етекірі келмеді. Жұбайы дәріханадан тест сатып алды және ол екі жолақты көрсетті. Аида қуаныштан емханаға жүгірді, онда гинеколог жүктілік 7 апта екенін айтты. Аида бақытында шек болмады, бірақ ол ұзаққа созылмады. Сол күні түнде Аида қатты ауырды. Таңертең әйел ультрадыбыстық сканерлеуге жүгірді, оған 5 апта бойы оң жақта жатырдан тыс жүктілік диагнозы қойылды. Ота кезінде құбыр сақталды және көптеген адгезиялар кесілді. Сол жақ түтік дәрігердің айтуы бойынша жұмыс функциясын жоғалтқан. Нәтижесінде Аидада бір отадан өткен түтік қалды. Жүкті болу мүмкіндігі өте аз.
Айдана, 30 жаста
2016 жылы Айдана екі рет жатырдан тыс жүктілікке тап болды, дегенмен алдыңғы жүктілік қалыпты болған. Сәтсіз жүктіліктің екеуі де әдеттегідей өтті. Үш күндік кідірістен кейін, Айдана тест жасады. Тест әлсіз екі жолақты көрсетті. Алайда, екі аптадан кейін қан ағыла бастады. Әйел өзін түсік тастады деп ойлап, жедел жәрдем шақырды. Келген дәрігерлер Айдананы ауруханаға алып барды, олар оны тазалап, емдеп, үйіне жіберді. Алайда тест қайтадан екі жолақты көрсетті және олар алдыңғысынан да анық болды. Аида осы сұрақпен дәрігерге жүгінді, бірақ оған АХГ (адамның хорионикалық гонадотропині) әлі ұйықтамады деп сендірді. Айдана бәрібір күдіктенді. Жүктіліктің белгілері әлі кеткен жоқ. Кешке сол жақ шетінде ауырсыну пайда болды және қан аға бастады. Айданада жатырдан тыс жүктілігі 7-8 апта болған. Жедел ауруханаға жатқызылып, құбырын алып тастады. Осындай жағдай сегіз айдан кейін тағы қайталанды.
Жатырдан тыс жүктілікті үзу
Жатырдан тыс жүктілікті емдеудің бір ғана әдісі бар - ол хирургиялық араласу. Дәрігер оны неғұрлым тезірек жасаса, соғұрлым жақсы болады, өйткені мұндай жүктілік әйелдің өміріне қауіп төндіреді. Дәрігердің басты міндеті - ананың репродуктивті функцияларын сақтау.
Жатырдан тыс жүктіліктің екі түрі бар - лапаротомия және лапароскопия.
- Лапаротомия - іштің төменгі бөлігінде көлденең кесу арқылы жасалатын ашық процедура.
- Лапароскопия хирургиялық құралдарды терінің кішкене кесектеріне енгізуді қамтиды. Көптеген әйелдер үшін лапароскопия ұсақ кесілгендіктен және хирургиялық операциядан кейін жылдам оңалтуға байланысты. Оңтайлы жағдайда жатыр түтігінде кішкене тілік жасауға болады, содан кейін жатырдан тыс жүктілік алынып тасталады, жатыр түтігі бұзылмайды.
Алайда, кейбір жағдайларда лапароскопия тиімді емес. Егер әйелде іші мен жамбасынан қан кетсе, оған лапаротомия қажет. Кейде ұрықтың нақты орналасуы және тым көп зақымдануы жатыр түтігінің ішінара немесе толығымен, сондай-ақ аналық безі мен бүкіл жатырдың алынуына әкелуі мүмкін.
Жатырдан тыс жүктілікке тап болған әйелдер оның зардаптарынан қорқады. Ақыр соңында, жатырдан тыс (эктопиялық) жүктілік қайталануға және бедеулікке әкелуі мүмкін.
Бұл қорқынышты факторларды былай қойғанда, бір түтікшені алып тастау арқылы сіз баланы дәстүрлі түрде көтере алатыныңызды түсінген жөн. Екі түтікті алып тастаған жағдайда, әйел тек ЭКО көмегімен жүкті болу мүмкін екенін түсінуі керек.
Жүктілік кезіндегі анализдер тізімі
Жүктілік кезіндегі қажетті анализдер тізімі бар және олардың ешқайсысын ескермеуге болмайды:
- жалпы қан анализі
- қан тобы мен резус-факторды анықтау
- қандағы қант
- АҚТҚ-ға анализ
- гепатит В анализы
- мерезге тест (сифилис)
- жалпы зәр анализі
- ЭКГ
- Жүктіліктің әртүрлі кезеңдеріндегі ультрадыбыс
Текст на русском языке читайте по ссылке.
Фото: pexels.com, unsplash.com
